คำศัพท์


โกศล            หมายถึง    ฉลาด  ในที่นี้หมายถึง ประเสริฐ ในความว่า พหุธรรมะโกศล
ขุททกนิกาย  หมายถึง       ชื่อนิกายหนึ่งใน ๕ นิกายของพระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย เป็นหมวด                                           พระธรรมขันธ์หรือพระสูตรเล็กน้อยหรือย่อยๆ
ขุททกปาฐะ   หมายถึง      บทสวดหรือบทสวดสั้นๆ แต่ละบทล้วนเป็นธรรมที่เป็นเบื้องต้นแห่งการ                                        ถึงธรรมขั้นสูงขึ้นไป  หรือเป็นธรรมที่เป็นไปเพื่อความเจริญโดยส่วนเดียว
                                                มีทั้งหมด ๙ บท
คติ                  หมายถึง   วิธี แนวทาง แบบอย่างในทางพระพุทธศาสนา  หมายถึง แบบการ
                                                ดำเนินชีวิต
คาถา              หมายถึง    คำประพันธ์ประเภทร้อยกรองในภาษาบาลี
จิรังกาล          หมายถึง     เวลาช้านาน
จำนง              หมายถึง    ประสงค์  มุ่งหวัง  ตั้งใจ
ชินสีห์            หมายถึง    พระนามหนึ่งของพระพุทธเจ้า  แปลว่า  ผู้ชนะ
ฉนำ               หมายถึง    ปี
เฉิดเฉลา        หมายถึง      งามเด่น  สง่าผ่าเผย
ดำกล             หมายถึง     ตั้งไว้  ยืนอยู่
ติระ                หมายถึง       ฝั่ง
ทะเลวน         หมายถึง       การเวียนว่ายตายเกิดหรือสงสารวัฏ
ทุษะ               หมายถึง       คือ โทษ หมายถึง ความไม่ดี ความชั่ว
                                                พ่อ  บิดา
นร                  หมายถึง       คน
บรรสาน        หมายถึง       คือ  ประสาน  หมายถึง  เชื่อม  ผูกไว้
บำเรอ             หมายถึง       รับใช้  ปรนนิบัติให้เป็นที่ชอบใจ
ประคอง        หมายถึง       พยุงให้ทรงตัวอยู่  ในที่นี้หมายถึง  ให้ความอุปการะ เลี้ยงดูอบรม
ประถมยาม   หมายถึง       ยามต้น ในบาลีแบ่งกลางคืนออกเป็น ๓ ยาม กำหนดยามละ ๔ ชั่วโมง
                                                ดังนี้ ปฐมยาม      ตั้งแต่เวลา ๑๘.๐๐ ๒๒.๐๐ น.
                                                         มัชฌิมยาม  ตั้งแต่เวลา ๒๒.๐๐ ๐๒.๐๐ น.
                                                         ปัจฉิมยาม ตั้งแต่เวลา ๐๒.๐๐ ๐๖.๐๐ น.
ปาปะ             หมายถึง    คือ บาป หมายถึง ความชั่ว ความร้าย กรรมชั่ว อกุศลกรรมที่ส่งให้ถึง
                                                เดือดร้อน  สิ่งที่ทำจิตให้ตกสู่ที่ชั่ว  คือทำให้เลวลง ให้เสื่อมลง
พระสูตร         หมายถึง    พระธรรมเทศนาหรือธรรมกถาเรื่องหนึ่งๆ ในพระสุตตันตปิฎก
ไพจิตร            หมายถึง   งาม
ภควันต์          หมายถึง     พระนามของพระพุทธเจ้า  แปลว่า  เป็นผู้มีโชค  คือหวังพระโพธิญาณ
                                                ก็ได้สมหวังประกาศพระศาสนาก็ชักจูงผู้คนให้ได้บรรลุธรรม
                                                สมปรารถนามีผู้คิดร้ายก็ไม่อาจทำร้ายได้
ภพ                  หมายถึง  แดนเกิด
มล                  หมายถึง   ความมัวหมอง  ความสกปรก ความไม่บริสุทธิ์
มนุญ              หมายถึง    เปิดที่พอใจ
มโนมาลย์      หมายถึง      ใจ
มหิทธิ์           หมายถึง      มีฤทธิ์มาก
มโหดม         หมายถึง      มายมาย  ยิ่งใหญ่  สูงสุด
วรอัตถะ        หมายถึง      เนื้อความอันประเสริฐยอดเยี่ยม
ยายี                หมายถึง    เบียดเบียน  รบกวน
โลกนาถ        หมายถึง      พระนามหนึ่งของพระพุทธเจ้า แปลว่า  ผู้เป็นที่พึ่งของโลก
สุตตันตปิฎก  หมายถึง       หมวดหนึ่งของคำสอนในพระพุทธศาสนาที่รวมอยู่ในพระไตรปิฎก
                                                ซึ่งมี ๓ หมวดคือ พระวินัยปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก และพระสุตตันตปิฎก
โสตถิ            หมายถึง      ความสวัสดี  ความเจริญรุ่งเรือง
อดิเรก           หมายถึง      พิเศษ
อภิบูชนีย์ชน  หมายถึง      คนที่ควรบูชาอย่างสูง (มาจากคำว่า อภิ ยิ่ง  วิเศษ, ปูชนีย น่านับถือ
                                                น่าบูชา, ชน คน)